Η Μεταπολίτευση ενσωματώνει μια περίοδο στην οποία η ελληνική πολιτική και πολιτιστική ζωή υπήρξε πολύπλοκη. Μιλώντας με τον Δημήτρη Τζιόβα, καθηγητή Νεοελληνικών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο του Μπέρμιγχαμ, εξετάσαμε την Γ’ περίοδο της Ελληνικής Δημοκρατίας και τη σύνθεση της πολιτισμικής της ταυτότητας. Στο βιβλίο του «Ιστορία, Έθνος και Μυθιστόρημα στη Μεταπολίτευση», ο Τζιόβας εξερευνά τις σχέσεις της ελληνικής πεζογραφίας με έννοιες όπως το τραύμα, η μνήμη και η μεταφορά, και πώς αυτές διαπλέκονται με την ιστορία και την εθνολογική διάσταση του έθνους.
Αρχικά, η ελληνική ιστορία πριν τη Μεταπολίτευση χαρακτηριζόταν από μια τάση καταπίεσης της ετερότητας. Ωστόσο, κατά την πορεία της Μεταπολίτευσης, παρατηρείται μια μετατόπιση, καθώς η νέα πεζογραφία διαπραγματεύεται την ετερότητα και φέρνει στην επιφάνεια τα κενά της ιστορίας. Η νέα αυτή τάση συμπεριλαμβάνει την ιστορική διερεύνηση καθώς και τη συγχρονική ετερότητα που σχετίζεται με τις μειονότητες και τους μετανάστες σήμερα, κάτι που οδηγεί σε μια αναθεώρηση της προοπτικής μας για το παρελθόν.
Τα ζητήματα ταυτότητας κεντρικά στη Μεταπολίτευση σχετίζονται με τη μετάβαση από την πολιτική στην κουλτούρα, με τις συζητήσεις για την ελληνικότητα να αποκτούν πρωταγωνιστικό ρόλο. Η αναζήτηση της ελληνικής ταυτότητας δεν περιορίζεται μόνο στις πολιτικές διαφορές αλλά συνδέεται και με ευρύτερες συζητήσεις που αφορούν τις επιπτώσεις της παγκοσμιοποίησης και των μεταναστευτικών ροών. Οι ταυτοτικές αναζητήσεις είναι πλέον ισχυρές και συνδέονται με τη σταθερότητα της πολιτικής κατάστασης και την αγωνία για την εθνική ταυτότητα σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο.
Η οικονομική κρίση, από την άλλη, επηρέασε ουσιαστικά την ελληνική κουλτούρα, ενεργοποιώντας το ενδιαφέρον τόσο για τις επιπτώσεις της κρίσης όσο και για τα καλλιτεχνικά προϊόντα που προέκυψαν από αυτήν. Αντί για απόρριψη της ελληνικότητας, παρατηρείται μια αύξηση της παραγωγής έργων που προσπαθούν να κατανοήσουν τα δεινά της κρίσης.
Η κακοποίηση του ελληνικού παρελθόντος κατά τη διάρκεια της χούντας πυροδότησε έναν αναστοχασμό γύρω από τη διαχείριση ιστορικών αφηγήσεων. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004, ως μια εντυπωσιακή «παράσταση» της ελληνικής ιστορίας, προβάλλουν τη διαχρονικότητα του ελληνικού πολιτισμού, αγνοώντας όμως τις πιο σκοτεινές πτυχές της ιστορίας. Η τελετή έναρξης της Ολυμπιάδας αποτέλεσε σημείο αναφοράς για να ενισχυθεί η εικόνα της αρχαίας Ελλάδας, παρά τον περιορισμό αναφορών στην οθωμανική περίοδο.
Με αυτή τη ήπιων τόνων συζήτηση, καταλήγουμε ότι η Μεταπολίτευση, αν και σημαδεμένη από διαφορετικές προσεγγίσεις στην ταυτότητα και την ιστορία, είναι μια περίοδος που μας καλεί να επαναξιολογήσουμε τις εθνικές μας αφηγήσεις και την πολιτισμική μας κληρονομιά.
Πηγή: tovima.gr
